ελλοβόκαρπα ή λεγκουμινώδη ή χεδρωπά

Τάξη ή, κατά άλλους, οικογένεια δικοτυλήδονων φυτών που περιλαμβάνει πολλές πόες, φρύγανα, θάμνους και δέντρα με μεγάλες διαφορές μεταξύ τους ως προς τον όγκο, το χρώμα και το μέγεθος των ανθών κλπ., αλλά με κοινό χαρακτηριστικό γνώρισμα τον καρπό, ο οποίος είναι πάντα χέδρωπας. Ο χέδρωπας ή λοβός είναι μονόχωρος και, όταν ωριμάσει, ανοίγει κατά μήκος από τη ραχιαία και γαστρική ραφή σε δύο μεμβρανώδεις βαλβίδες, στο εσωτερικό των χειλέων, πάνω στα οποία είναι προσκολλημένοι οι σπόροι. Οι χέδρωπες έχουν διάφορα σχήματα και είναι μονήρεις, κρεμαστοί και με μακρύ μίσχο ή όρθιοι, άμισχοι ή με μικρό μίσχο (π.χ. κουκιά). Τα ε. συνήθως έχουν σύνθετα, τρίφυλλα ή πτερωτά, περιττόληκτα φύλλα. Στα λούπινα τα φυλλάρια έχουν παλαμοειδή διάταξη, είναι περισσότερα από τρία (5-11) και παίρνουν σχεδόν ακτινοειδή διάταξη, ενώ αντίθετα στην κερκίδα είναι μοναχικά, αδιαίρετα και αρκετά πλατιά. Συχνή είναι η παρουσία ελίκων και καμιά φορά και αγκαθιών (π.χ. στη ροβίνια). Τα άνθη είναι τυπικά ψυχοειδή, δηλαδή μοιάζουν με ψυχές (πεταλούδες), με ένα μεγάλο, ψηλότερο πέταλο (πέτασος), δύο πλάγια (πτέρυγες) και δύο κατώτερα κυρτά που σχηματίζουν την τρόπιδα. Τα άνθη τους συγκροτούν κεφαλιόμορφες (τριφύλλι), σκιαδόμορφες ή βοτρυόμορφες (γλιτσίνα) ταξιανθίες. Τυπική είναι η σύμφυση 9-10 στημόνων, τα νήματα των οποίων σχηματίζουν είδος σωλήνα, μέσα από τον οποίο περνά ο ύπερος, ενώ ο δέκατος στήμονας (στην περίπτωση των 9) είναι ελεύθερος. Ο καρπός παρουσιάζει συχνά συσφίγξεις, που τον υποδιαιρούν σε περισσότερους ή λιγότερους χώρους (π.χ. στην αραχίδα). Τα διάφορα είδη των ε. είναι διαδεδομένα σε όλη τη Γη, ανάλογα με τις τοπικές οικολογικές συνθήκες, από τις πόες των πάμπας και των στεπών έως τα δέντρα και τα ακανθώδη φρύγανα της τροπικής σαβάνας και τα σπάρτα, τους λωτούς (πόες) και τα τριφύλλια των θερμών κλιμάτων. Περιλαμβάνουν τρεις οικογένειες ή κατά άλλους υποοικογένειες: καισαλπινίδες ή καισαλπινοαδή (π.χ. κερκίς, ταμαρίνδος, χαρουπιά), παπιλιονίδες ή παπιλιονάτες (π.χ. μηδική, ροβίνια, φασόλι), μιμοσίδες ή μιμοσοειδή (π.χ. ακακία, μιμόζα). Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά πολλών ειδών των ε. είναι η ιδιότητά τους να εμπλουτίζουν το έδαφος με άζωτο, επειδή στις ρίζες τους υπάρχουν αζωτοδευσμευτικά βακτήρια. Για τον λόγο αυτό τα αζωτολόγα αυτά φυτά είναι πολύ ωφέλιμα κατά την εναλλαγή (αμηψισπορά) των ποωδών καλλιεργειών και πολλά χρησιμοποιούνται και για χλωρή λίπανση. Στα ε. περιλαμβάνονται πολλά φυτά που καλλιεργούνται για τα εδώδιμα σπέρματά τους, όπως τα λεγόμενα όσπρια (φασόλι, κουκιά, μπιζέλια, ρεβίθια, φακές), άλλα επειδή συνιστούν εξαίρετες ζωοτροφές (μηδική, τριφύλλι, λούπινο, ονοβρυχίδα), καθώς επίσης και φυτά που παράγουν χρήσιμα προϊόντα (ταμαρίνδος, γλυκόρριζα, κάσσια). Τέλος, πολλά ε. είναι καλλωπιστικά δέντρα (αλβιζία, κερκίς, σοφόρα), αναρριχώμενα (γλιτσίνα), θάμνοι (σπάρτο) και ποώδη ανθόφυτα (καλλωπιστικό λούπινο). Καρποί χαρουπιάς, είδος δέντρου που ανήκει στην τάξη των ελλοβοκάρπων. Η κάστα, δέντρο των τροπικών περιοχών, ανήκει στην τάξη των ελλοβοκάρπων. Βασικό χαρακτηριστικό των ελλοβοκάρπων είναι οι καρποί τους (λοβοί) οι οποίοι, όταν ωριμάσουν, ανοίγουν σε δύο μεμβρανώδεις βαλβίδες, αφήνοντας να πέσουν οι σπόροι. Στη φωτογραφία, σπέρματα φασολιού.